İfadelere giriş

Bu makalede

• İfadelere genel bakış

• İfadeleri kullanma yolları

• İfade örnekleri

• İfadelerin bileşenleri

• Access ifadeleri ile Excel formüllerinin karşılaştırılması

İfadelere genel bakış

Şöyle düşünün: Access'in bir şey yapmasını istediğinizde, onun dilinden konuşmalısınız. Örneğin, Access'e "Müşteriler tablosunun DoğumTarihi alanına bak ve bana müşterinin doğum yılını söyle" demek istediğinizi varsayalım. Bu ifadeyi şöyle yazabilirsiniz:

DatePart("yyyy",[Customers]![BirthDate])

Bu ifade DatePart işleviyle iki bağımsız değişkenden oluşur: "yyyy" ve [Customers]![BirthDate].

Şimdi bu ifadeyi daha ayrıntılı inceleyelim.

1 DatePart, tarihi inceleyen ve belirli bir bölümünü döndüren bir işlevdir. Bu örnekte, ilk iki bağımsız değişken kullanılır.

2 Aralık bağımsız değişkeni Access'e tarihin hangi bölümünün döndürüleceğini söyler; bu örnekte, "yyyy" Access'e tarihin yalnızca yıl bölümünün döndürülmesini istediğinizi söyler.

3 Tarih bağımsız değişkeni Access'e tarih değeri için nereye bakacağını söyler; bu örnekte, [Customers]![BirthDate] Access'e Müşteriler tablosunun DoğumTarihi alanındaki tarihe bakmasını söyler.

İfadeleri kullanma yolları

İfadeleri aşağıdaki yollarla kullanabilirsiniz:

• Verilerinizde doğrudan var olmayan değerleri hesaplayabilirsiniz. Tablolardaki ve sorgulardaki alanlarda bulunan değerlerin yanı sıra formlardaki ve raporlardaki denetimlerde bulunan değerleri de hesaplayabilirsiniz.

• Bir form veya raporda, tablo alanı veya denetim için varsayılan değer tanımlayabilirsiniz. Bu varsayılan değerler tablo, form veya raporu her açtığınızda belirir.

• Kullanıcıların bir alan veya denetime girebileceği değerleri denetlemek için geçerlilik kuralı oluşturun.

• Sonuçları istenen veri kümesiyle sınırlandırmak için sorgu ölçütleri tanımlayın.

Değerleri hesaplama

Access'te ifadeleri kullanmanın en yaygın yollarından biri verilerinizde doğrudan yer almayan değerleri hesaplamaktır. Tablo veya sorguda böyle bir hesaplamanın sonucunda elde edilen sütun, hesaplanan sütun olarak adlandırılır. İki veya daha çok tablo alanını birleştiren bir hesaplanan alan oluşturabilirsiniz. Örneğin, birçok tabloda adlarla soyadları ayrı alanlarda depolanır. Bu adlarla soyadlarını birleştirmek ve ardından bunları tek bir alanda görüntülemek isterseniz, tabloda veya sorguda bir hesaplanan alan oluşturabilirsiniz:

[FirstName] & " " & [LastName].

Bu örnekte, “ve” işaretleri (&) FirstName alanındaki değeri, boşluk karakterini (çift tırnak işareti içine alınmış bir boşluk) ve LastName alanındaki değeri birleştirir.

Varsayılan değeri tanımlama

Access'te, bir tablo alanı veya denetime varsayılan değer vermek için de ifadeleri kullanabilirsiniz. Örneğin, tarih alanının varsayılan değerini geçerli tarih olarak ayarlamak için, bu alanın Varsayılan Değer özellik kutusuna şunu yazarsınız:

Date()

Geçerlilik kuralı oluşturma

Ayrıca, bir geçerlilik kuralı oluşturmak için de ifadeleri kullanabilirsiniz. Örneğin, denetim veya tablo alanında bir geçerlilik kuralı kullanarak, girilen tarihin geçerli tarihten büyük veya bu tarihe eşit olmasını zorunlu tutabilirsiniz. Bu örnekte, Geçerlilik Kuralı özellik kutusundaki değeri şöyle ayarlarsınız:

>= Date()

Sorgu ölçütlerini tanımlama

Son olarak, bir sorguyla ilgili ölçütleri belirtmek için ifade kullanabilirsiniz. Örneğin, belirli bir zaman diliminde sevk edilen siparişler için ürün satışlarını görmek istediğinizi varsayalım. Ölçütleri girerek bir tarih aralığı tanımladığınızda, Access yalnızca ölçütlere uygun satırları sonuç olarak getirir. Örneğin, ifadeniz aşağıdaki gibi olabilir:

Between #1/1/2017# And #12/31/2017# 

Sorguya ölçütler ekleyip sorguyu çalıştırdığınızda, yalnızca belirtilen tarihlerle eşleşen değerleri sonuç olarak verir.

İfade örnekleri

Aşağıdaki tabloda, bazı örnek Access ifadeleri ve bunların normalde nasıl kullanıldıkları listelenmiştir:

Bazı ifadeler eşittir (=) işleciyle başlarken, bazıları bu şekilde başlamaz. Form veya rapordaki bir denetim için değer hesapladığınızda, ifadeyi başlatmak için = işlecini kullanırsınız. Bir sorguya ya da alan veya denetimin DefaultValue veya ValidationRule özelliğine değer yazma gibi durumlarda, ifadeyi tablodaki bir Metin alanına eklemediğiniz sürece = işleci kullanılmaz. Bazı durumlarda, örneğin sorgulara ifade eklerken, Access = işlecini otomatik olarak kaldırır.

İfadelerin bileşenleri

İfade, bir sonuç elde etmek amacıyla ayrı ayrı veya birlikte kullanabileceğiniz bir grup bileşenden oluşur. Bu bileşenler şunlardır:

• Tanımlayıcılar    Form veya raporlardaki tablo alanlarının veya denetimlerin adları ya da bu alan veya denetimlerin özellikleri.

• İşleçler    Örneğin, + (artı) veya - (eksi).

• İşlevler    Örneğin, SUM veya AVG.

• Sabitler    Metin dizeleri veya herhangi bir ifade tarafından hesaplanmayan sayılar gibi değişmeyen değerler.

• Değerler    "1 ile 10 arasında bir sayı girin" gibi dizeler veya işlemlerde kullanılan 1.254 gibi sayılar.

Aşağıdaki bölümlerde bu bileşenler daha ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.

=Format(Date(),"mmmm d, yyyy")

Access ifadeleri ile Excel formüllerinin karşılaştırılması

İkisinin de sonucu ortaya çıkarmak için benzer öğeler kullanması bakımından, Access ifadeleri Excel formüllerini andırır. Hem Excel formülleri hem de Access ifadeleri aşağıdakilerden bir veya daha fazlasını içerir:

• Tanımlayıcılar    Excel'de tanımlayıcılar, bir çalışma kitabındaki tek tek hücrelerin veya hücre aralıklarının adlarıdır (A1, B3:C6 veya Sayfa2!C32 gibi). Access'te tanımlayıcılar, tablo alanlarının ([Contacts]![First Name] gibi), form veya raporlardaki denetimlerin (Forms![Task List]![Description] gibi) adları ya da bu alanların veya denetimlerin özellikleridir (Forms![Task List]![Description].ColumnWidth gibi).

• İşleçler    Access'te ve Excel'de, değerleri karşılaştırmak veya verileriniz üzerinde basit hesaplamalar yapmak için işleçler kullanılır. Örnek olarak + (artı) veya - (eksi) işleçleri verilebilir.

• İşlevler    Access ve Excel'de, yalnızca işleçleri kullanarak yapamayacağınız görevleri gerçekleştirmek için işlevler ve bağımsız değişkenler kullanılır (örneğin, bir alandaki değerlerin ortalamasını bulabilir veya bir hesaplamanın sonucunu para birimi biçimine dönüştürebilirsiniz). İşlevlere örnek olarak SUM ve STDEV verilebilir. Bağımsız değişkenler, işlevlere bilgi sağlayan değerlerdir. Access ve Excel'de aralarından seçim yapılabilecek birçok işlev olmakla birlikte, programlardaki benzer işlevlerin adlarının bazen farklı olduğunu aklınızda bulundurun. Örneğin, Excel'deki ORTALAMA işlevi Access'te AVG işlevine karşılık gelir.

• Sabitler    Hem Access hem de Excel'de, bir ifade kullanılarak hesaplanmamış sayılar gibi değişmeyen  değerlere sabit adı verilir.

• Değerler    Hem Access hem de Excel'de, değerler benzer biçimde kullanılır.

Access ifadeleri Excel formüllerinde kullanılan benzer işleçler ve sabitler kullanır, ancak Access ifadelerinde kullanılan tanımlayıcılar ve işlevler farklıdır. Excel formülleri genellikle yalnızca çalışma sayfası hücrelerinde kullanılırken, Access ifadeleri aşağıdakileri de içeren çok sayıda görev için Access'te pek çok yerde kullanılır:

• Formlarda ve raporlarda hesaplanan denetimler oluşturma

• Tablolarda ve sorgularda hesaplanan alanlar oluşturma

• Sorgulardan ölçüt olarak yararlanma

• Alana veya formdaki bir denetime girilen verileri doğrulama

• Raporlardaki verileri gruplandırma

Matematik işleçlerini kullanarak sayısal değerleri veya tarih/saat değerlerini hesaplamak için bir Access ifadesi veya Excel formülü kullanabilirsiniz. Örneğin, müşteriye uygulanacak indirimli fiyatı hesaplamak için, =C2*(1-D2) Excel formülünü veya = [Unit Price]*(1-[Discount]) Access ifadesini kullanabilirsiniz.

Ayrıca, dize işleçlerini kullanarak dizeleri birleştirmek, ayırmak veya diğer işlemleri yapmak için de bir Access ifadesi veya Excel formülü kullanabilirsiniz. Örneğin, ad ve soyadı tek bir dizede birleştirmek için, =D3 & " " & D4 Excel formülünü veya = [First Name] & " " & [Last Name] Access ifadesini kullanabilirsiniz.

Sayfanın Başı