Fidye yazılımı, kilidinin açılması için para (fidye) ödeyene kadar dosyalarınızı şifreleyen veya bilgisayarınızı kullanmanızı engelleyen kötü amaçlı bir yazılımdır. Bilgisayarınız bir ağa bağlıysa, fidye yazılımı ağ üzerindeki diğer bilgisayarlara veya depolama aygıtlarına da yayılabilir.
Fidye yazılımı bulaşabilecek bazı yerler şunlardır:
-
Güvenli olmayan, şüpheli veya sahte web sitelerini ziyaret etmek.
-
Almayı beklemediğiniz veya tanımadığınız kişilerden gelen e-posta ve eklerini açmak.
-
E-posta, Facebook, Twitter ve diğer sosyal medya gönderilerindeki veya Messenger’daki kötü amaçlı veya kötü bağlantıları açmak.
Yazım yanlışları içerdiği veya normal görünmediği için sahte bir e-posta veya web sayfasını genellikle kolayca fark edebilirsiniz. Şirket adlarının farklı yazılışlarına (“PayPal” yerine “PayePal” gibi) veya anormal boşluklara ya da noktalama işaretlerine (“iTunes Müşteri Hizmetleri” yerine “iTunesMüşteri Hizmetleri” gibi) dikkat edin.
Fidye yazılımı herhangi bir bilgisayarı hedef alabilir. Ev bilgisayarı, bir kuruluş ağındaki bilgisayarlar veya bir devlet kurumu tarafından kullanılan sunucular hedef alınabilir.
Dikkat: Mobil cihazlara da fidye yazılımı bulaşabilir! Cihazlarınızı korumayı öğrenin
Bilgisayarımın güvende kalmasına nasıl yardımcı olabilirim?
-
Bilgisayarınızın Windows’un en son sürümü ve en son yamaların tamamıyla güncelleştirildiğinden emin olun. Windows Update hakkında daha fazla bilgi edinin.
-
Virüslerden ve kötü amaçlı yazılımlardan korunmak için Windows Güvenliği'ni (Windows 10'un önceki sürümlerindeki adıyla Windows Defender Güvenlik Merkezi) açın.
-
Windows 10 veya 11’de önemli yerel klasörlerinizi fidye yazılımı veya kötü amaçlı yazılımlar gibi yetkisiz programlardan korumak için Denetimli Klasör Erişimi’ni etkinleştirin.
-
Microsoft 365 gelişmiş koruma ile fidye yazılımını belirleme ve kurtarma özelliklerini edinin.
-
Önemli dosyaları Microsoft OneDrive'da saklayın. OneDrive'da yerleşik fidye yazılımı algılama ve kurtarmanın yanı sıra, dosyanın önceki bir sürümünü geri yükleyebilmeniz için dosya sürüm oluşturma da bulunur. OneDrive'da depolanan Microsoft Office dosyalarını düzenlerken, çalışmanız siz devam ettikçe otomatik olarak kaydedilir.
-
Microsoft Edge gibi güvenli ve modern bir tarayıcı kullanın.
-
En az haftada bir olacak şekilde, bilgisayarınızı düzenli olarak yeniden başlatın. Bu, uygulamaların ve işletim sisteminin güncel olmasını sağlar ve sisteminizin daha iyi çalışmasına yardım eder.
Not: Küçük işletme sahibiniz iseniz Microsoft 365 İş Ekstra kullanmayı düşünebilirsiniz. Bu, işletmenizin çevrimiçi tehditlere karşı korunmasına yardımcı olmak için Microsoft Defender Gelişmiş Tehdit Koruması içerir.
Microsoft 365 İş Ekstra Güvenliği hakkında daha fazla bilgi edinin
Cihazınıza kötü amaçlı yazılım bulaştığını düşünüyorsanız
Bilgisayarınıza kötü amaçlı yazılım bulaştığını düşündüğünüzde Windows Güvenliği gibi kötü amaçlı yazılımdan koruma programları kullanın. Örneğin haberlerde yeni bir kötü amaçlı yazılımı duyduğunuzda veya bilgisayarınızda garip işlemlerin gerçekleştiğini fark ettiğinizde. Cihazınızı nasıl tarayacağınızı öğrenmek için Windows Güvenliği'ndeki Virüs ve tehdit koruması’na bakın.
Fidye yazılımı gerçekten bulaşırsa
Ne yazık ki fidye yazılımı genelde bilgisayarınıza veya dosyalarınıza yeniden erişim kazanmanız için para isteyen bir pencere, uygulama bildirimi ya da tam ekran bir ileti görüntülenene kadar kendini göstermez. Bu iletiler genellikle dosyalarınız şifrelendikten sonra görüntülenir.
Bilgisayarınızı Windows Güvenliği ile tamamen temizlemeyi deneyin. Dosyalarınızı kurtarmaya çalışmadan önce bunu yapmanız gerekir. Ayrıca , Windows sürümünüz için dosyaları yedekleme ve kurtarma konusunda yardım için bkz. Windows bilgisayarınızı yedekleme.
Dosyalarınızı kurtarmak için hiçbir ödeme yapmayın. Fidyeyi ödeseniz bile bilgisayarınıza veya dosyalarınıza erişim kazanacağınızın garantisi yoktur.
Ödeme yaptıysanız ne yapmanız gerekir
Fidyeyi ödediyseniz hemen bankanızla veya yerel makamlarla iletişime geçin. Kredi kartıyla ödediyseniz bankanız işlemi engelleyebilir ve paranızı iade edebilir.
Aşağıdaki devlete ait sahtecilik ve dolandırıcılık bildirme web siteleri ile de iletişime geçebilirsiniz:
-
Avustralya’da SCAMwatch web sitesine gidin.
-
Kanada’da Canadian Anti-Fraud Centre’a gidin.
-
Fransa’da Agence nationale de la sécurité des systèmes d’information web sitesine gidin.
-
Almanya’da Bundesamt für Sicherheit in der Informationstechnik web sitesine gidin.
-
İrlanda’da An Garda Síochána web sitesine gidin.
-
Yeni Zelanda’da Consumer Affairs Scams web sitesine gidin.
-
Birleşik Krallık’ta Action Fraud web sitesine gidin.
-
ABD’de On Guard Online web sitesine gidin.
Ülkeniz veya bölgeniz burada listelenmemişse Microsoft, ülkeniz veya bölgenizde bulunan federal polis ya da iletişim yetkililerine başvurmanızı önerir.
Fidye yazılımı ve kendinizi korumak için ne yapabileceğinizle ilgili örneklerle gösterilen bir genel bakış için Fidye yazılımı ile ilgili 5N 1K makalesine bakın.
Bir kuruluştaysanız fidye yazılımı hakkında ayrıntılı bilgi için Microsoft Kötü Amaçlı Yazılımdan Koruma Merkezi’ne bakın.
Ayrıca bkz.
Kötü amaçlı yazılımlar bilgisayarınıza nasıl bulaşır?
